اگر اخبار اقتصادی را دنبال کرده باشید، واژه ارز مبادله ای به گوشتان خورده است. اما واقعا ارز مبادله ای چیست؟ این نوع ارز از طرف دولت به گروه‌های خاصی برای انجام واردات کالا به کشور تعلق می‌گیرد. سوالی که در این رابطه به ذهن می‌رسد این است که تحت چه شرایطی می‌توان ارز مبادله ای دریافت کرد؟ هم‌چنین ارز مبادله ای چه تفاوتی با ارز آزاد دارد و برای واردات چه کالاهایی می‌توان از ارز مبادله ای استفاده کرد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می‌شود. پس با صرافی پارسه همراه باشید.
ارز مبادله ای چیست و چه تفاوتی با ارز آزاد دارد؟
اگر بخواهیم تعریف دقیقی از ارز مبادله ای ارائه دهیم، می‌توانیم بگوییم: ارز مبادله ای ارزی است که از طرف دولت و در مکانی به نام «مرکز مبادلات ارزی» به گروه‌های خاصی از افراد و برای انجام واردات کالاهای مشخصی ارائه می‌شود. مفهوم ارز مبادله ای به نوعی در برابر ارز آزاد قرار می‌گیرد. قیمت ارز آزاد در بازار آزاد تعیین می‌شود و شرایط اقتصادی و سیاسی و هم‌چنین وضعیت عرضه و تقاضای ارز در بازار بر قیمت این نوع ارز تاثیرگذار هستند. هم‌چنین ارز آزاد را صرافی‌ها و دلال‌های ارز عرضه می‌کنند.
برای تهیه ارز مبادله ای نسبت به ارز آزاد با دردسرهای بیشتری مواجه هستید. هم‌چنین با ارز آزاد می‌توانید هر کالایی را وارد کشور کنید ولی برای وارد کردن کالاهای خارجی با ارز مبادله ای، محدودیت دارید. در عوض ارز مبادله ای از ارز آزاد ارزان‌تر است.
بیشتر بخوانید: « نحوه پرداخت شهریه دانشگاه‌های کانادا »
مبادله‌ای به چه کالاهایی اختصاص پیدا می کند؟
همه کالاها مشمول دریافت ارز مبادله ای نمی‌شوند. دولت، 10 گروه کالایی را برای واردات تعریف کرده است و ارز مبادله ای را به 9 گروه از این 10 گروه اختصاص داده است. به نظرتان آن گروهی که مشمول دریافت ارز مبادله ای نمی‌شود، کدام گروه کالایی است؟! این گروه، گروه کالاهای لوکس است. طبق مقررات، نمی‌توانید کالاهای لوکس را با ارز مبادله ای وارد کشور کند. علاوه بر این که ارز مبادله ای به کالاهای وارداتی لوکس تعلق نمی‌گیرد، حقوق و عوارض گمرکی این دسته از کالاها، 2 برابر کالاهای گروه‌های دیگر است.
شاید کنجکاو شده باشید که چند نمونه از کالاهایی را که به آن‌ها ارز مبادله ای تخصیص داده می‌شود، بشناسید. چند مورد از این کالاهای وارداتی عبارتند از:
- شکر خام
- روغن ذرت خام
- لاکتوز و شربت لاکتوز (در صورت کافی نبودن تولید داخلی این محصول)
- کره و چربی‌های دیگر
- دانه کاکائو
- پودر کاکائو
- خمیر کاکائو
- کره کاکائو
- دانه پنیر
- روغن پنیر
- ماست
- چای
- جوی دوسر
- انواع کمباین‌ها
- تراکتور
- دستگاه‌ها و ماشین‌آلات کشاورزی باغبانی
قیمت ارز مبادله ای چگونه تعیین می‌شود؟
سوال دیگری که ممکن است درباره ارزهای مبادله‌ای به ذهنتان برسد این است که قیمت ارز مبادله ای بر اساس چه مبنایی تعیین می‌شود. بانک مرکزی برای محاسبه قیمت ارز مبادله ای از الگوی خاصی استفاده می‌کند. به این صورت که برای تعیین نرخ ارز مبادله ای، سبدی از ارزهای معامله شده در صرافی‌های مجاز را در نظر می‌گیرد، سپس بر اساس نرخ اولیه‌ای که از این معاملات به دست می‌آید، قیمت ارز مبادله ای را تعیین می‌کند. به این صورت که از این نرخ اولیه به دست آمده، کارمزد و هم‌چنین 2 درصد این نرخ، کسر می‌شود و نرخ ارز مبادله ای یا غیرمرجع مشخص می‌شود.
بیشتر بخوانید: « حواله دلار کانادا »
دستورالعمل اجرائی نحوه خرید و فروش ارز مبادله ای بانک مرکزی
بانک مرکزی دستورالعملی را برای خرید و فروش ارز مبادله ای صادر کرده است که برخی از مقررات در مورد این ارزها را در خود جای داده است. در ادامه به برخی از نکاتی که در این دستورالعمل آمده است، اشاره می‌شود.
1- در این دستورالعمل اجرائی، بانک‌های تجارت، ملت، کشاورزی، سپه، سامان و پارسیان به عنوان بانک‌های عامل و واسطه و بقیه بانک‌ها به عنوان بانک عامل به حساب می‌آیند.
2- همه بانک‌های عامل باید نزد بانک‌های واسطه، حساب ریالی باز کنند.
3- نرخ ارز مبادله ای به صورت روزانه از جانب بانک مرکزی به بانک‌ها اعلام می‌شود. این نرخ در سایت بانک مرکزی در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
4- کلیه متقاضیان ارز مبادله ای باید با ارائه اسناد و مدارک لازم شامل اوراق ثبت سفارش به شعبه‌های ارزی بانک‌های عامل مراجعه کنند و به میزان مبلغ درج شده در ثبت سفارش، درخواست خرید ارز خود را ارائه دهند.
5- با توجه به نوع، محل عرضه و مقصد ارز و هم‌چنین نرخی که بانک مرکزی در ابتدای هر روز اعلام می‌کند، در صورت مراجعه متقاضی ارز مبادله ای، بانک‌های عامل باید بعد از کنترل اسناد و مدارک و تطبیق دادن اطلاعاتی که در اوراق ثبت قرار دارد با اطلاعات ثبت شده در سامانه وزارت صمت، اطلاعات مربوطه را به منظور دریافت کد تخصیص ارز و صدور گواهی ثبت آماری، از طریق پورتال ارزی به اداره نظارت ارز بانک مرکزی ارسال کنند.
6- اداره نظارت ارز پس از این‌که بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد، نسبت به اختصاص کد تخصیص ارز و هم‌چنین صدور گواهی ثبت آماری اقدام می‌کند. مراتب این اقدام‌ها توسط بانک‌های عامل از طریق پورتال ارزی قابل مشاهده است.
7- گواهی‌های ثبت آماری اعتبار محدود دارند. مدت اعتبار گواهی‌های ثبت آماری از تاریخ صدورش، 15 روز کاری است. اگر در این مدت، ارز مبادله ای خریداری نشود، باید مجوز تمدید گواهی ثبت آماری از اداره نظارت ارز دریافت شود.
به مقررات دیگری هم در مورد خرید و فروش ارز مبادله ای در سایت بانک مرکزی اشاره شده است که با مراجعه به این سایت می‌توانید با جزئیات از این مقررات آگاهی پیدا کنید.
نتیجه‌گیری
ارز مبادله ای، ارزی است که با افزایش نرخ ارز ایجاد شده است که بخش زیادی از بار مالی ارز روی دوش دولت را کم کند. برای دریافت ارز مبادله ای با محدودیت‌هایی مواجه هستید که با آگاهی از این شرایط می‌توانید تصمیم خود را برای استفاده از این ارزها یا روی آوردن به ارز آزاد بگیرید.
اگر درگیر مبادلات ارزی هستید، می‌توانید از خدمات ارزی صرافی پارسه استفاده کنید و کار خود را به پیش ببرید. صرافی پارسه علاوه بر انجام مبادلات ارزی برای شما، خدماتی مانند پرداخت و دریافت حواله ارزی، تحویل نقدی دلار کانادا با دستگاه کارت‌خوان، واریز پوند به حساب‌های شخصی و شرکتی و برخی از خدمات ارزی دیگر را ارائه می‌دهد که با مراجعه به صفحه اصلی می‌توانید از این خدمات مطلع شوید.